Xây dựng Chủ nghĩa xã hội là một quá trình lâu dài, gian khổ và hết sức phức tạp, tư duy lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam là quá trình nhận thức, lãnh đạo của Đảng qua các thời kỳ lịch sử được thể hiện qua công tác nghiên cứu, tổng kết lịch sử, nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm của các cuộc cách mạng trên thế giới và đi tới lập trường cách mạng của Chủ nghĩa Mác - Lênin, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xác lập con đường cách mạng Việt Nam, đi theo con đường của Cách mạng Tháng Mười Nga - con đường cách mạng vô sản. Trên nền tảng lý luận cách mạng của Chủ nghĩa Mác - Lênin, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã bổ sung, phát triển và vận dụng sáng tạo vào thực tiễn Việt Nam.
Trong giai đoạn hiện nay, toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta đang hết sức nỗ lực đưa đất nước thoát khỏi nghèo nàn, lạc hậu, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội. Bên cạnh đó, các thế lực thù địch vẫn đã và đang tìm mọi cách chống phá thành quả cách mạng, mà trước hết là chống phá, xuyên tạc nền tảng tư tưởng hòng gây hoang mang, dao động về hệ tư tưởng, lý tưởng xã hội chủ nghĩa. Hiểu đúng về nền tảng tư tưởng, trước hết, đó là cách chúng ta nhận thức rõ hơn về cơ sở lý luận để nước ta tiến lên chủ nghĩa xã hội, củng cố niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng, về con đường cách mạng mà Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lựa chọn; cũng từ đó, chúng ta có căn cứ để nhìn nhận và có phương pháp chống lại các luận điệu xuyên tạc, phản động của các thế lực thù địch.
Cuộc đấu tranh bảo vệ Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh diễn ra với những thuận lợi: Công cuộc đổi mới đất nước đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử trên con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc. Đất nước ra khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội và tình trạng kém phát triển, kinh tế tăng trưởng khá, nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa từng bước hình thành, phát triển. Chính trị - xã hội ổn định; quốc phòng, an ninh được tăng cường. Văn hóa - xã hội có bước phát triển; bộ mặt đất nước và đời sống của nhân dân có nhiều thay đổi. Dân chủ xã hội chủ nghĩa được phát huy và ngày càng mở rộng. Đại đoàn kết toàn dân tộc được củng cố và tăng cường. Sức mạnh về mọi mặt của đất nước được nâng lên; độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và chế độ xã hội chủ nghĩa được giữ vững. Quan hệ đối ngoại ngày càng mở rộng và đi vào chiều sâu; vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế được nâng cao. Những thành tựu đó tạo tiền đề quan trọng để nước ta tiếp tục đổi mới và phát triển mạnh mẽ trong những năm tới; khẳng định đường lối đổi mới của Đảng là đúng đắn, sáng tạo; con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của nước ta là phù hợp với thực tiễn của Việt Nam và xu thế phát triển của lịch sử.
Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi cũng còn có nhiều thách thức, khó khăn như: Đã xuất hiện hiện tượng một bộ phận đảng viên, cán bộ và quần chúng nhân dân lơ là, thậm chí coi thường việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Xuất hiện khuynh hướng đề cao, tuyệt đối hóa tăng trưởng kinh tế, ít chú ý đến củng cố nền tảng tư tưởng. Tính chiến đấu về mặt tư tưởng chưa được đề cao. Xuất hiện tâm lý ngại đấu tranh trên phương diện tư tưởng, lý luận. Một số người coi thường lý luận, chỉ quan tâm đến thực tiễn mà không hiểu rằng lý luận và thực tiễn gắn bó chặt chẽ với nhau không thể tách rời. Sự tấn công của các thế lực thù địch và phản động ngày càng tinh vi hơn. Trước đây, các thế lực thù địch và phản động thường xuyên tạc, phủ nhận trực tiếp nền tảng tư tưởng của Đảng, hoặc tấn công cá nhân, bôi nhọ đời tư các nhà kinh điển và các lãnh tụ thì trong thời gian qua, bên cạnh các phương thức cũ, chúng tấn công về mặt lý luận ngày càng nhiều hơn. Các phần tử phản động, cơ hội chính trị còn liên kết, phát động các chiến dịch truyền thông trên các gian mạng xã hội, chúng xây dựng nhiều bài viết, nhiều vedeo clip công kích, phủ nhận thành tựu đổi mới của đất nước do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo, bôi đen thực tiễn sống động nhiều thành tựu phát triển của đất nước hiện nay khi cho rằng nhiều đảng viên, lãnh đạo cấp cao của Đảng suy thoái, tham nhũng, tiêu cực. Hiện tượng “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, suy thoái về tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, các tệ nạn tham nhũng, quan liêu, hách dịch, cửa quyền, vô cảm trước nhân dân của một bộ phận cán bộ, đảng viên, đặc biệt là các đảng viên giữ chức vụ quan trọng trong Đảng, Nhà nước đã và đang dần dần làm xói mòn niềm tin của nhân dân vào Đảng, vào Nhà nước. Có những cán bộ, đảng viên bị “phai nhạt về lý tưởng”, “suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống”, “nói không đi đôi với làm”, “nói một đằng làm một nẻo”, chẳng những không làm đúng, không làm hết trách nhiệm, mà còn chỉ đạo hoặc thực hiện những việc làm sai trái để có lợi nhất cho bản thân, gia đình mà không quan tâm đến nguyện vọng của quần chúng, vô cảm trước khó khăn, bức thiết của nhân dân.
Do đó, để khẳng định vai trò và ý nghĩa thời đại của Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đòi hỏi mỗi chúng ta cần thực hiện một số nội dung sau nhằm bảo vệ nền tảng tư tưởng chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh:
Thứ nhất, phải tuyệt đối trung thành với mục đích, lý tưởng cách mạng của Đảng, chấp hành nghiêm Điều lệ Đảng, nghị quyết, chỉ thị của Đảng, pháp luật của Nhà Nước; trung thành với mục đích, lý tưởng cách mạng của Đảng, thường xuyên nghiên cứu, nắm vững và trung thành với Điều lệ Đảng, đường lối, chính sách và các nghị quyết, chỉ thị của Đảng.
Thứ hai, phải tỉnh táo, không ngừng học tập, bồi dưỡng về lý luận chính trị, đấu tranh chống cái ác, cái xấu, rèn luyện bền bỉ hằng ngày để giữ gìn cái tâm trong sáng, giữ gìn danh dự, đạo đức, phẩm giá của người đảng viên, đấu tranh để vượt qua những cám dỗ của “chủ nghĩa cá nhân”. Đảng viên có chức vụ càng cao càng phải không ngừng nêu gương, kiên định mục tiêu, trung thành với lý tưởng của Đảng, bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ nhân dân. Khi gặp khó khăn, gian khổ vẫn kiên trì, không lùi bước, khi gặp thuận lợi vẫn giữ đức tính khiêm tốn, không tự đắc, không tự mãn, không xem thường người khác, không xa rời quần chúng nhân dân. Phải suy nghĩ và hành động vì lý tưởng cộng sản chủ nghĩa, vì lợi ích của cách mạng, chứ không phải vì địa vị và danh lợi cá nhân.
Thứ ba, mỗi đảng viên phải ý thức rõ trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, trong sinh hoạt hằng ngày, khi tiếp xúc với mọi người, mọi thành phần trong xã hội, chúng ta không thể không nghe những tiếng khen, lời chê hoặc phê phán sự lãnh đạo của Đảng, công tác quản lý, điều hành xã hội của Nhà nước. Có những lời khen đúng, chê hoặc phê bình đúng, cần phải nghe để kiến nghị các cấp sửa chữa làm cho tốt hơn. Song, cũng có những sự phê phán, phản bác với luận điệu sai trái, thù địch, chống phá Đảng, Nhà nước, chế độ ... Là đảng viên, chúng ta cần nhìn cho đúng bản chất của từng sự việc để chống lại, phản bác, đấu tranh lại những luận điệu sai trái của những cá nhân, thế lực thù địch; mặt khác, chúng ta có thể thấy các thế lực thù địch, những cá nhân phản động, những người trước kia hoạt động cách mạng hoặc công tác trong cơ quan Đảng, Nhà nước, nhưng do bất mãn hoặc vì lý do nào đó đã quay ngoắt lại nói xấu Đảng, Nhà nước, xuyên tạc, bóp méo sự thật lịch sử.
Thứ tư, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục các chủ trương, quan điểm về phòng, chống tham nhũng; đấu tranh loại bỏ tư tưởng lo ngại việc đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng sẽ làm chậm sự phát triển, làm hạn chế sức sáng tạo, dám nghĩ dám làm, nhụt chí, làm cầm chừng, phòng thủ trong một bộ phận cán bộ, công chức; kiên trì xây dựng văn hóa liêm chính, không tham nhũng, tiêu cực trong cán bộ, đảng viên và nhân dân.
Thứ năm, đẩy mạnh công tác quản lý nhà nước về truyền thông, báo chí, nhất là internet và mạng xã hội. Có biện pháp quản lý chặt chẽ, ngăn ngừa các trang mạng độc hại kết hợp với tăng cường mở mới, đa dạng các trang mạng, báo chí có nội dung đấu tranh tư tưởng, lý luận của ta với phương châm lấy cái đẹp dẹp cái xấu; tăng cường các giải pháp kỹ thuật để ngăn chặn tận gốc nguồn tuyên truyền, phát tán những tư tưởng, quan điểm sai trái, thù địch; quản lý chặt chẽ, không để lộ lọt, sơ hở về tăng tải thông tin theo quy định của Nhà nước; theo dõi, kịp thời xử lý, khống chế có hiệu quả các trang mạng có nội dung phản động; phối hợp cùng các cơ quan tuyên truyền từng bước làm chủ thế trận tiến công về tư tưởng, lý luận trên mạng internet.