Kiểm tra tổ chức đảng cấp dưới và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm nhằm phát hiện kịp thời những dấu hiệu vi phạm, xem xét, kết luận rõ đúng sai để giúp cho tổ chức đảng và đảng viên được kiểm tra thấy được ưu điểm để phát huy, khuyết điểm, vi phạm (nếu có) để khắc phục, sửa chữa góp phần chủ động giáo dục, phòng ngừa, răn đe, ngăn chặn kịp thời; không để khuyết điểm trở thành vi phạm hoặc vi phạm ít nghiêm trọng trở thành nghiêm trọng, vi phạm của một người trở thành vi phạm của nhiều người, của tổ chức và xử lý kịp thời những vi phạm để giữ nghiêm kỷ luật của đảng.

Có thể thấy kiểm tra tổ chức đảng và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm là nhiệm vụ của các tổ chức đảng có thẩm quyền mà trước hết là ủy ban kiểm tra các cấp nhằm xem xét, kết luận tổ chức đảng và đảng viên có hoặc không có vi phạm trong việc chấp hành Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, nghị quyết, chỉ thị của Đảng, các nguyên tắc của Đảng, tiêu chuẩn đảng viên, tiêu chuẩn cấp ủy viên; đồng thời quan tâm kiểm tra việc chấp hành các quy định pháp luật về quản lý đất đai, tài nguyên, khoáng sản; công tác quản lý tổ chức, bổ nhiệm cán bộ; việc thực hiện nhiệm vụ thẩm định, tham mưu, ban hành các văn bản có liên quan đến dự án đầu tư trên địa bàn tỉnh; công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện việc đấu thầu, mua sắm trang thiết bị y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm phục vụ phòng chống dịch Covid-19 liên quan đến Công ty Cổ phần công nghệ Việt Á; việc chấp hành quy chế làm việc, chế độ công tác; thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, quản lý; những điều đang viên không được làm; vi phạm chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình…Kết quả, trong nữa nhiệm kỳ qua, Ủy ban Kiểm tra các cấp trong tỉnh đã tiến hành kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với 16 tổ chức đảng và 219 đảng viên. Qua kiểm tra kết luận có 14 tổ chức đảng và 166 đảng viên có sai phạm; trong đó, có 05 tổ chức đảng và 104 đảng viên có sai phạm đến mức phải xem xét, xử lý kỷ luật và đã tiến hành xử lý kỷ luật.

Tuy nhiên, từ thực tế cho thấy, việc kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm là nhiệm vụ khó khăn, phức tạp và gặp nhiều trở ngại vì: Đối tượng kiểm tra sợ bị kiểm tra, sợ ảnh hưởng đến uy tín, sợ mất thành tích, thường xuất hiện tâm lý mặc cảm, đối phó, phản ứng, thiếu cộng tác. Tổ chức đảng có liên quan thường e ngại, không muốn cộng tác trong quá trình kiểm tra. Một bộ phận ủy ban kiểm tra và cán bộ kiểm tra thiếu bản lĩnh, dũng khí nên có biểu hiện né tránh, nể nang, ngại va chạm; năng lực trình độ chuyên môn nghiệp vụ, khả năng phát hiện, tổng hợp, phân tích, đánh giá của cán bộ làm công tác kiểm tra còn lúng túng trong việc xác định đối tượng kiểm tra; kết quả kiểm tra chưa phản ánh đúng thực tế; công tác nắm tình hình, phát hiện dấu hiệu vi phạm để kiểm tra chưa chủ động phát hiện khi có dấu hiệu vi phạm từ nhiều nguồn thông tin, thiếu chủ động trong việc nắm tình hình, từ đó hiệu quả chất lượng chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra trong tình hình hiện nay.

Do đó, để nâng cao công tác nắm bắt thông tin, phát hiện dấu hiệu vi phạm cần thực hiện một số nội dung sau:

Một là, thường xuyên quan tâm việc nắm tình hình địa bàn để kịp thời phát hiện dấu hiệu vi phạm thông qua nhiều kênh thông tin như: Các phương tiện thông tin đại chúng; đơn thư tố cáo, khiếu nại, phản ảnh của cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân; thông tin trong các kỳ họp tiếp xúc cử tri; kiểm điểm phân loại tổ chức đảng và đảng viên hàng năm; tham dự các kỳ họp của cấp ủy, ban thường vụ cấp ủy, tổ chức đảng cấp dưới hàng tháng, quý; các cuộc kiểm điểm đảng viên, cấp ủy viên hàng năm; kê khai tài sản; tăng cường giám sát việc thực hiện kết luận qua kiểm tra; thu thập tài liệu từ các cuộc kiểm tra, giám sát chuyên đề.

Hai là, thực hiện công tác phối hợp giữa ủy ban kiểm tra với các cơ quan liên quan thường xuyên, chặt chẽ và đồng bộ trong công tác thẩm tra, xác minh dấu hiệu vi phạm.

Ba là, chú trọng công tác tư tưởng cho đối tượng được kiểm tra thông qua việc cảm hóa, thuyết phục, động viên giúp đỡ đối tượng kiểm tra tránh mặc cảm, định kiến để tích cực cộng tác, chấp hành tốt yêu cầu của đoàn kiểm tra khi được kiểm tra.

Bốn là, cán bộ kiểm tra phải bình tĩnh, kiên quyết, nhạy bén, thể hiện rõ chính kiến của mình khi tiếp cận làm việc với đối tượng kiểm tra để việc kiểm tra đạt chất lượng, hiệu quả cao nhất. Tránh việc thiếu công tâm, thiếu ý chí chiến đấu, thiếu thận trọng, khách quan, thiếu dân chủ trong quá trình giải quyết công việc, có tác phong, lời nói hù dọa, gây khó khăn cho đối tượng kiểm tra, để tổ chức đảng cấp dưới, đảng viên được kiểm tra hiểu lầm cho là kiêu ngạo kiểm tra.